Gorki’nin Çocukluğum, Ekmeğimi Kazanırken ve Benim Üniversitelerim’den oluşan u¨çlemesi, Rus dilinde yazılmış en gu¨zel otobiyografilerden biridir. Çocukluğum’da babasını ku¨çu¨k yaşta yitirdikten sonra taşındığı dedesinin evinde geçirdiği yılları anlatır. Miras kavgaları, doğumlar, ölu¨mler, ku¨çu¨k Aleksey’in tanık olduğu ve bizzat maruz kaldığı akıl almaz şiddet, bu evde gu¨ndelik hayatın akışı içinde sıradan olaylardır.

“Herkesin herkese du¨şman” olduğu bu aile, 19. yu¨zyıl Rusya’sında hu¨ku¨m su¨ren acımasız ve hoyrat hayatın bir “ku¨çu¨k evreni”dir aslında. Neyse ki idealizmi ve tertemiz kalbiyle adeta bir halk filozofu olan ninesi hep Aleksey’in yanındadır. Bir de her biri hayatında iz bırakan çok sayıda capcanlı karakter vardır… Onlar sayesinde hayat zor olduğu kadar gizemli ve renklidir de. Hem Gorki’nin “kendi u¨lkelerinde bir yabancı gibi yaşayan, gerçekteyse o toplumun en iyileri olan” insanlardan ilkiyle tanışması da yine çocukluğuna rastlar…

MAKSİM GORKİ (1868-1936): Asıl adı Aleksey Maksimoviç Peşkov olan yazar, Nijni Novgorod’da doğdu. Edebiyatta sosyalist gerçekçi yaklaşımın öncu¨su¨ kabul edilir. Ku¨çu¨klu¨ğu¨ Astrahan’da geçti. Beş yaşındayken babası ölu¨p, annesi yeniden evlenince Nijni Novgorod’a dönerek, orada anneanne ve dedesi tarafından bu¨yu¨tu¨ldu¨. İlk öyku¨lerini Tiflis’teki yerel gazetelerde yayımladı. Daha sonra bir dizi oyun ve roman yazdı. İlk romanı Foma Gordeyev 1899’da, Rus devrimci hareketine adadığı Ana adlı romanı ise 1906’da yayımlandı. 1906’da Rusya’dan ayrılarak, yedi yıl boyunca siyasi su¨rgu¨n yaşamı su¨rdu¨. 1921-28 yılları arasında İtalya’da yaşayan Gorki, 1929’da kesin olarak SSCB’ye döndu¨ ve ölu¨mu¨ne dek orada yaşadı. Yazarın diğer önemli yapıtları arasında Ku¨çu¨k Burjuvalar (1901), Ayaktakımı Arasında (1902), Tolstoy’dan Anılar (1919) ve Artamonovlar (1925) bulunmaktadır.

Çevirmen: Mazlum Beyhan