“Koskoca devlet binası ve İslâm âleminin gözünü kendisine çevirdiği yüce hilâfet makamı ortadan kalktı ve târumar oldu, biçare vatan ve millet nice belalara uğradı. Böyle büyük bir genel musibetten bahsederken şahsımla binlere varan yakın ve uzak akrabamın uğradığı zarar ve hasarı ağza almak küçüklük olur. İşte Feryadım, bu acı olayları anlatan ve Osmanlı Devleti’nin elem verici sonuna ağlayan mensur bir mersiye hükmündedir.”
Ahmet İzzet Paşa
Son dönem Osmanlı Devleti’ni anlatan en önemli hatırat olarak bilinen Ahmet İzzet Paşa’nın Feryadım kitabı uzun bir süre sonra tekrar yayımlanıyor…
Ahmet İzzet Paşa Osmanlı Devleti’nin son dönemini, Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Reisliği (Genelkurmay Başkanlığı), Âyan Meclisi Üyeliği, Harbiye, Dâhiliye ve Hariciye Nâzırlıkları ve devletin en yüksek makamı olan Sadrazamlık mevkiinde geçiren, devletin esenliği için hiçbir fedakârlıktan kaçınmayan, üstlendiği bütün görevlerde olağanüstü başarılar gösteren önemli bir devlet adamıdır. Tarihimizin en karanlık ve acılı bu dönemine şahitlik etmiş ve tüm yaşadıklarını Feryadım adını verdiği hatıratında toplamıştır. Bu eser aynı zamanda çöküşe doğru uzanan yolda Osmanlı Devleti’nin kaderine ağlayan bir büyük asker ve devlet adamının feryadıdır.
Ahmet İzzet Paşa’nın hatıratında, Meşrutiyet dönemini, Balkan Savaşlarını, I. Dünya Savaşı’nı, Ermeni, Irak ve Suriye olaylarını, Arap meselesini, İttihat ve Terakki Hükümeti’nin tüm bilinmezlerini, Tevfik Paşa, Ferit Paşa, Ali Rıza Paşa ve Salih Paşa kabinelerini, Lozan ve Sevr Antlaşmalarının perde arkasını, mütareke dönemi İstanbul’unu, İtilâf Devletlerinin sürekli değişen siyasetlerini ve İstiklâl Harbi’nin gerçeklerini bulacaksınız…